مورخ اول اسفند 1386، شرکت مدیریت پروژه‌های ساختمانی ایران (مپسا) به عنوان مجری طرح صنعتی سازی مسکن در کشور، ماموریت یافت تا با هدف ظرفیت سازی برای احداث 300هزار واحد مسکونی در سال به روش صنعتی اقدام به راه اندازی کارخانجات تولید مصالح نوین ساختمانی کند،، البته از سال 83 تاکنون چهار مدیر عامل وارد مپسا شده‌اند و کار اصلی مپسا از سال 86 آغاز شد. در سال 83 های محمدهادی وحید مقدم،در سال 86 سید مهدی طباطبایی لطفی، در سال 87 سید حسن قلعه نویی و از اوخر سال 90 علی آزاد به مدیر عاملی مپسا منصوب شد.

سوالاتی که پیرامون تاخیر در واگذاری واحدهای مسکونی صنعتی در پرند، سرانجام برنامه راه اندازی 30 کارخانه تولید مصالح ساختمانی نوین، میزان ضرر و زیان صنعتی سازها باعث شد تا گفت و گوی مفصلی با علی آزاد مدیر عامل کنونی شرکت مدیریت پروژه های ساختمانی ایران (مپسا) داشته باشیم. آزاد صنعتی سازی را از افتخارات دوران کاری خود می‌داند و می‌گوید: با صنعتی بودن یا صنعتی نبودن این پروژه‌ ها کاری نداریم چرا که با تعریفی که از صنعتی‌سازی می‌کنیم یعنی تکنولوژی نوین به کشور وارد و سبک‌سازی و سریع‌سازی در کنار آن باشد.

آزاد با اشاره به اینکه به به دولت اعلام کرده دیگر وارد مسکن مهر نخواهد شد، گفت:مپسا به شهرداری پیشنهاد داده است تا صنعتی سازی را به بافت فرسوده وارد کند، فعلا کلیات این طرح مطرح است و در دو نقطه نیز مطالعات اولیه صورت پذیرفته است. گفت و گوی تفصیلی با علی آزاد مدیر عامل مپسا و سید سعید فاضلی معاونت ساختمانی مپسا صورت گرفت و برای اینکه مصاحبه بیش از حد طولانی نشود این بخش مربوط به توضیحات مدیر عامل مپسا است که با هم می خوانیم:

*مدیریت 7 هزار واحد مسکونی

سوال: برای ورود به بحث دوست داریم بدانیم مدیر عامل مپسا چه تحصیلاتی داشته و در چه سمت‌هایی به فعالیت پرداخته است.

آزاد: در سال 68 فارغ‌التحصیل (لیسانس مهندسی از دانشگاه شیراز و فوق لیسانس مدیریت ارتباطات از دانشکده صداوسیما) و در انبوه سازی، برج سازی، پروژه‌های مختلفی کار کرده و در آماده‌سازی و شهرک‌سازی های بسیار حضور داشته‌ام. ناظر پایه یک نظام مهندسی هستم. در بیش از 7 هزار واحد مسکونی و انبوه‌سازی به عنوان کارشناس، مدیر پروژه و مدیرعامل شرکت‌های خصوصی و دولتی و در پروژه‌های وزارت مسکن و شهرسازی مشغول به کار بوده‌ام.

*همه می خواهند صنعتی‌سازی را به عنوان افتخار خود مصادره کنند

سوال: از سوی مقام معظم رهبری سال 91سال تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی نامگذاری شده است برنامه «مپسا» در سال جاری چیست؟

آزاد: «مپسا» طبق وظیفه‌ای که داشته و بحث حاکمیتی که از سوی سازمان گسترش برای آن تعریف شده است به این شکل پیش آمد که صنعتی‌سازی مسکن را مطرح کند. طبیعی است که وقتی یک موضوع جدیدی پیش می‌آید مقاومت‌های خاص نیز به وجود می آید. همانطور که می‌دانید مقاومتها برای صنعتی سازی هم بوده و هم هست. اما امروزه به شکلی شده است که همه می خواهند صنعتی سازی را جزو افتخارات خود عنوان کنند و پروژه خود را صنعتی سازی بنامند، البته با صنعتی بودن یا صنعتی نبودن این پروژه‌ ها کاری نداریم چرا که با تعریفی که از صنعتی‌سازی می‌کنیم یعنی تکنولوژی نوین به کشور وارد و سبک‌سازی و سریع‌سازی در کنار آن باشد . تعریف صنعتی‌سازی به‌زعم ما همان پروژه‌هایی است که در فاز 3 و 5 پرند ارائه شده است. بحث صنعتی‌سازی به صورت پایلوت در پرند این امکان را به وجود آورد که تکنولوژی ها و یک سری تکنیسین و مهندس تربیت شود و پیمانکارانی هم رشد پیدا کنند.

سوال: مپسا برای بومی سازی صنعتی سازی چه کارهایی کرده است

آزاد: بالغ بر 15000 نفر از پروژه های مزبور (فاز 3 و 5 پرند) دیدن کرده اند (اعم از دانشجویان، سازمانها و نهاد های مرتبط با ساختمان ) پس "مپسا " تا آنجایی که ممکن است تلاش خود را با توجه به رسالتی که برایش تعریف شده تا بحث صنعتی سازی را بومی‌سازی وبه صورت تولید ملی شود انجام داده است. «مپسا» یک پروسه‌ای برای حمایت از تولید داخلی مصالح‌ نوین ایجاد کرد. برای تولید مصالح نوین راه‌اندازی حدود 30 کارخانه را در دستور کار قرارداد و تاکنون از این 30 کارخانه 2 کارخانه یکی در شمال و یکی در اصفهان با حمایت‌های «مپسا» به بهره برداری رسیده است. در اصفهان یکی از کارخانه ها تولید آزمایشی خود را آغاز کرده و در شمال نیز در نیمه مرداد به تولید آزمایشی می رسد. «مپسا» در این‌ دو کارخانه مشارکت دارد. مابقی هم یک تعدادی در قالب خصوصی‌سازی رفته و یک تعدادی هم گرفتار مشکلات جاری شده اند. همانطور که می‌دانید اگر بخواهند گشایش اعتبار کنند و دستگاه وارد کنند مشکلاتی وجود دارد.

*ارائه روش های جدید صنعتی سازی در بافت فرسوده به شهرداری

سوال: «مپسا» تنها در پرند پروژه داشته است؟

آزاد: «مپسا» فقط در پرند به صورت پایلوت فعالیت نکرده است. یک سری مستندسازی هایی شده است و خود تکنولوژیها را به صورت یک کتاب و مرجع در حال تدوین دارد. براساس این کار هر سازنده‌ای بخواهد صنعتی‌سازی کند می‌تواند از این کتاب استفاده کند تا مواردی که نیاز دارد بتواند استخراج کند، یعنی بحث علمی هم باید اشاعه پیدا کند و باید از کارگر ساختمانی فعال در پروژه‌های صنعتی‌سازی تا تکنسین و مهندسان و مدیران مجموعه در پروژه، آموزش صنعتی سازی دیده باشند. در تکنولوژی های جدید که مجوز آن داده شده است در تعداد طبقات محدودیت اعمال می‌شود و در بحث بلندمرتبه‌سازی، تجاریها و ساخت ورزشگاه‌ها هنوزصنعتی سازی رواج پیدا نکرده است.

*پیشنهاد به شهرداری برای صنعتی سازی در بافت‌های فرسوده

سوال: ‌پیشنهاد شما با موافقت همراه شده است.

آزاد: بله. اما هنوز کلیات طرح مطرح شده . مرحله به مرحله پیش خواهیم رفت، تاکنون در دو نقطه نیز مطالعات اولیه صورت پذیرفته است.

سوال:‌ در این دو کارخانه‌ای که اشاره کردید که یکی از آنها آزمایشی تولید خود را آغاز کرده است، چه مصالح‌ نوینی تولید می‌کنند و خواهند کرد.

آزاد: در کارخانه شمال که 3D PANEL تولید آزمایشی می‌کند به زودی وارد بازار می‌شود. در اصفهان هم LSF تولید می شود ،اما این دو کارخانه بگویم هنوز به ظرفیت نهایی نرسیده‌اند چون باید بازار کار آنها ایجاد شود.

سوال: نظر شما در رابطه با صنعتی سازی و مشکلات پیش روی صنعتی سازی چیست؟

آزاد: حمایت‌ها بنابه مقررات دچار مشکل شده است به عنوان مثال گشایش ال.‌سی دچار مشکل است . یک سری از مشکلات داخلی مثل بیمه و مالیات است که دست و پا گیر شده است به هر دلیل صاحب سرمایه که کار را شروع می‌کند وقتی دچار ضوابط جانبی و گرفتاریهایی شد دلسرد می‌شود. بحث تولید ملی فقط یک شعار نیست باید تمام زمینه‌ها و قانون‌‌ها هم فراهم باشد. وقتی زمینه‌ فراهم باشد تکنولوژی‌ها نیز سرپا خواهند بود. هستند کسانی که عشق به کشور دارند و متخصص را با پول خود وارد کشور کرده‌اند تا به نفرات داخلی آموزش دهد.

*آمار بده نیستیم/ مپسا بنای صنعتی سازی را گذاشت

سوال: ‌آیا آماری هست که چنددرصد ساخت‌وسازهای کشور به شیوه صنعتی احداث می‌شود.

آزاد: ما آمار بده نیستیم. تا 40 درصد را خود مسولین اعلام می‌کنند و جزو افتخارات کشور است. من آمار بده نیستم که شما بخواهید به آن استناد کنید. اما موکدا باید گفت که «مپسا» بنای صنعتی‌سازی را علی‌رغم مقاومت‌ها گذاشت و فرهنگ آن را اشاعه داد. در حال حاضر هم مابقی می‌بینند که یک قطاری در حال حرکت است و می‌گویند که ما هم هستیم و صنعتی‌ساز هستیم. در برنامه‌های امسال هم اگر فضای بافت فرسوده آماده شود و بحث‌های قانونی به نتیجه برسد نه فقط در تهران بلکه در بافت فرسوده سراسر کشور فعالیت خواهیم کرد. در این روش‌ ما به عمق خواهیم رفت و از محل فروش خیابان و تصرف اهالی را هم شریک خواهیم کرد. ما پیشنهاد خود را هم به وزارت راه و شهرسازی و هم مسئولان شهرداری ارائه کرده‌ایم. امسال طرح‌هایی که داریم چه در داخل و چه خارج اگر بخشی هم شروع شود کار بزرگی شکل گرفته است. تأکید می‌کنم که صرف صنعتی‌سازی را در مسکن مهر نبینید چرا که آن به صورت پایلوت بود و زمانی که آن فرصت ایجاد شد با مسکن مهر استارت خورد.

*مپسا نماینده یونیدو در منطقه

سوال:‌ برای فعالیت در پروژه‌های خارج از کشور هم ورود خواهید کرد.

آزاد: برای پروژه‌های خارج از کشور هم مذاکراتی شده است، اما باید تا قطعی شدن صبر کرد. چند جا صحبت شده است و دولت قطعاً برای مذاکرات در کشورهای سوریه، عراق و افغانستان خواهد رفت. خارج از بحث باید بگویم که با نماینده "یونیدو" در سازمان ملل مذاکراتی داشتیم که تفاهمات اولیه «مپسا» در منطقه و یونیدو را به همراه داشته است . نماینده یونیدو در سازمان ملل نیز گزارش خود را نوشته و آن را به ژنو ارائه کرده است تا بودجه را اخذ کند. تا با اعتبارات یونیدو یک پروژه بالغ بر 10 هزار واحدی انجام شود، البته چون هنوز در حد تفاهم است نخواستیم خیلی به آن رسمیت خبری بدهیم.

سوال:‌ با توجه به اینکه در برنامه‌ پنجم پیش‌بینی شده بیش از 20 درصد ساخت و سازها به شیوه صنعتی باشد پس این آمار 40درصدی گفته شده ساخت و ساز به شیوه صنعتی تا حدودی ما را جلوتر از برنامه نشان می‌دهد.

آزاد: آمار واقعی ساخت مسکن به شیوه صنعتی را از من نپرس چون من آمار بده نیستم.

* LSF تا پارسال وارد می شد و امسال در داخل تولید می شود

سوال:‌ چند درصد صنعتی‌سازی‌هایی که در ساخت‌وساز صورت می‌گیرد بومی هستند و 100 درصد تولید داخل هستند.

آزاد: ‌خیر 100 درصد تولید داخل نیستند. به همین دلیل «مپسا» در تولید مصالح ساختمانی نوین وارد ‌شده است.به عنوان مثال LSF که در اصفهان کارخانه آن راه‌اندازی شده است زمانی که برای اولین‌بار مطرح شد تقاضایی برای تولیدات آن در بازار نبود . یعنی پروژه‌ای که LSF در آن مصرف شود محدود است به همین دلیل هم هست که به ظرفیت نرسیده است.

سوال: نام «مپسا»‌مخفف مدیریت پروژه ساختمانی ایران است اما به نظر می‌رسد مدیریت نداشته است و بیشتر در ساخت و ساز ورود کرده است.

آزاد: وقتی که مپسا 32 پیمانکار را در صنعتی‌سازی پرورش داده است، پس مدیریت کرده است.حضور 32 شرکت در یک پایلوت صنعتی سازی که برای اولین بار در کشور بوجود آمده است و هماهنگی این شرکت ها بسیار کار دشواری است که به نظر می رسد با مدیریت یکپارچه و طاقت فرسا این پروژه پیش رفته است و همچنان ادامه دارد.

*برخی به سبب فرصت و همکاری با مپسا مطرح شده‌اند/اسم نمی برم

سوال: چند تا از این پیمانکاران را که مپسا مدیریت و پرورش داده نام ببرید.

آزاد: اسم نمی‌خواهم بیاورم. برای نمونه دوستانی که به سبب فرصت و همکاری با مپسا در حال حاضر مطرح شده‌اند و در پروژه‌های ونزوئلا فعالیت دارند و در اربیل عراق مشارکت کرده و حضور یافته‌اند. مجری بودن مپسا به سبب نمایندگی سه وزیر صنعت، معدن و تجارت، وزیر راه و شهرسازی و وزیر تعاون است و این سه وزیر تولیت صنعتی‌سازی را به مپسا واگذار کردند اما با بودجه و امکاناتی که از سوی ایدرو (سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران) داده شد مپسا به اینجا رسید.

سوال: آیا شرکت‌های خارجی برای همکاری در پروژه‌ها از مپسا دعوت به همکاری کرده اند؟

آزاد: بحث آن وجود دارد که یک تعداد سرمایه‌گذاری مشترک در پروژه‌های داخل و خارج از کشور انجام شود، اما چون هنوز قطعی نشده است فعلا اعلام نمی‌شود. مذاکره‌هایی هم با برخی کشورها شده است. به هر حال باید در حالت کنسرسیوم فضاسازی کنیم تا این کشورها امکانات خود را وارد ایران کنند یا از خدمات فنی و مهندسی و تجارت مپسا استفاده کنند.

*دلایل تاخیر واحدهای مسکونی صنعتی مپسا

سوال: یکی از بحث‌هایی که در چند ماه گذشته بارها از سوی مسئولان شهر جدید پرند در رسانه‌ها مطرح شد تاخیر واحدهای مسکونی صنعتی «مپسا» بوده است. به طور دقیق می‌خواهیم از زبان مسئولان مپسا دلایل تاخیر را بدانیم.

آزاد:شاید یکی از دلایل آن این است که در مقطعی صنعتی سازی در کشور شروع شد که سازنده ها تجربه کافی نداشتند، باید از آنها حمایت می‌شد.

*ضرر 1،5 میلیارد تومانی یک صنعتی ساز

سوال: چه میزان از شرکت‌های صنعتی‌سازی که در پرند فعال هستند ضرر کرده‌اند.

آزاد: شرکتی هست که از اردیبهشت ماه سال گذشته پروژه او آماده است، اما وقتی انشعابات وصل نشده است چطور می‌توان افتتاح ها را انجام داد، البته نمی‌توان گفت مقصر این ضررها کیست .ما نمی‌خواهیم سازمان‌ها را به چالش بکشیم. به عنوان مثال یک پیمانکار می‌آید می‌خواهد خانه چوبی احداث کند او را تحت فشار قرار می‌دهند که پروانه ساخت ارائه کند. بعد اتفاقاتی برای این پیمانکار رخ می‌دهد که مدعی است 1.5 میلیارد تومان متضرر شده است . ضعیف بودن شیوه نامه ها نیز یکی از این دلایل متضرر شدن پیمانکاران صنعتی‌ساز می‌شود. برای شیوه‌نامه مسکن مهر دید مثبت وجود داشته است، ولی قرارداد ها ضعیف است. درحال حاضر به امروز نگاه کنیم که ببینیم صنعتی ساز کجا قرار دارد. این پیمانکاران پروسه‌ای را طی کرده‌اند تا به اینجا رسیده‌اند و چالش‌ها و فراز و نشیب‌هایی که طی کرده‌اند. امروز نمی‌توان به آنها ایراد گرفت چرا که یک سری مانع‌تراشی‌هایی شده است.

سوال: جلسه‌ای هم با مسئولان پرند در خصوص حل مشکل واگذاری مسکن‌های صنعتی داشتید.

آزاد: در این جلسه به هر حال مسئولان پرند نظر خود را داشتند، اما با حمایتی که مهندس رستمیان معاون وزیر راه و شهرسازی به حالت کدخدامنشی داشت که باید این بحث جمع شود. یک مذاکراتی هست که به زودی باید ابلاغ شود و راهکارها و مسائل خوبی ایشان مطرح کردند که راهگشا خواهد بود.

سوال: چه تعداد واحد مسکونی صنعتی آماده افتتاح است.

آزاد: 1200 واحد مسکونی قرار بود در اسفندماه 90 افتتاح شود یا به عبارتی همین خردادماه قرار بود افتتاح شود. همه چیز به غیر از محوطه‌ها آماده است. اما یک موضوعی را که باید اذعان کنم این است که "مپسا" تنها یک مجری بوده است. هزینه کرده است و اکیپ فنی و مهندسی گذاشته است و کار را شکل داده است. درآمدی هم نداشته است پس مبالغ و پول‌ها را چه کسی باید می‌داد؟ یک بخش بانک و یک بخش مردم بوده‌اند.

سوال: مپسا به طور کلی چه میزان واحد مسکونی صنعتی در پروژه مسکن قرارداد بسته است.

آزاد: بالغ بر 6606 واحد مسکونی

سوال: با متری 300 هزار تومان؟

آزاد: بله مانند مسکن مهر متری 300 هزار تومان

سوال: آیا در سال 91 هم در مسکن مهر حضور خواهید داشت؟

آزاد: مسکن مهر یک فضایی بود که می‌خواستند صنعتی‌سازی را به صورت پایلوت احداث کنند.

*مپسا به دولت اعلام کرده دیگر وارد مسکن مهر نخواهد شد

سوال: اگر دولت از «مپسا» بخواهد مجددا در مسکن مهر ورود پیدا کند حاضر هستید با این مشکلاتی که اعلام کردید وارد شوید.

آزاد: پیشنهاد شده است. نه ما اعلام کردیم که دیگر وارد مسکن مهر نمی‌خواهیم بشویم، بلکه باید 50 هزار واحد صنعتی سازی شده را احداث کرد. نیت ما این بود که این قطار صنعتی سازی راه بیفتد که خوشبختانه این طور هم شده است اما در فصل جدید «مپسا» وارد بافت فرسوده خواهد شد و پس از ورود مجددا کنار خواهیم رفت.ودر عرصه های جدید در خدمت اشاعه فرهنگ صنعتی سازی خواهیم بود.